U organizaciji Univerziteta u Bostonu – Centra za prisilno raseljavanje i Univerziteta u Beogradu – Fakulteta političkih nauka, Centra za istraživanje migracija – MIGREC, u Beogradu je održan III Letnji program o migracijama i granicama od 26. maja do 8. juna 2025. godine. U Programu je učestvovalo 15 studenata iz Sjedinjenih Američkih Država i Srbije.
Naučnici, istraživači, novinari i aktivisti predstavili su svoj rad u oblasti istraživanja migracija i granica i razgovarali o njemu sa polaznicima Programa.
Na panelu o sekuritizaciji migracija i granicama u kontekstu nejednakih dinamika moći učestvovali su Jon Kraciunel, nezavisni istraživač iz Rumunije, Marta Stojić Mitrović, istraživačica Instituta za etnografiju Srpske akademije nauka i umetnosti, Radoš Đurović iz NVO APC/CZA i Marina Lažetić, istraživačica Centra za prisilno raseljavanje. Učesnici panela ukazali su na transfer od humanitarnog ka bezbednosnom pristupu migracijama, koji je između ostalog, rezultovao rasprostiranjem krijumčarskih mreža i povećanim opasnostima po migrante. Saša Dragojlo, novinar BIRN-a, Gordana Vukašin iz NVO KlikAktiv i Petra Molnar, istraživačica Migration Tech Monitor su u okviru panela o nasilju na granicima i tehnologijama nadzora govorili o represiji nad migrantima od strane policije, kidnapovanju i pljačkanju migranata, kao i o korišćenju savremenih tehnologija kontrole migranata (poput zvučnih topova). Jelena Šurlan iz Komesarijata za izbeglice i migracije Republike Srbije podelila je rezultate i iskustva rada vladinog sektora u pružanju pomoći i podrške migrantima, dok su Miroslava Lukić Krstanović, istraživačica Instituta za etnografiju Srpske akademije nauka i umetnosti i Aleksandra Đurić Milovanović, istraživačica Balkanološkog instituta Srpske akademije nauka i umetnosti predstavile svoj rad o politikama i praksama humanitarizma u kontekstima raseljenja i kriza. Teodora Jovanović, istraživačica Instituta za etnografiju Srpske akademije nauka i umetnosti organizovala je senzornu šetnjom putanjama iregularnih migranata kroz Beograd, nakon čega je usledilo prikazivanje dokumentarnog radio programa Barbare Matejčić „Uzrok smrti: granica“. Na panelu o kriminalizaciji migracija i solidarnosti učestvovali su aktivisti iz međunarodne nevladine organizacije koja radi u Srbiji Collective Aid, Andrea Rudnik iz Teams Brownswille i Cezar Espinoza iz FIEL-a. Panelisti su ukazali na brojne pravne prepreke sa kojima se susreću u obe države, Srbiji i Sjedinjenim Američkim Državama, u pružanju pomoći migrantima, koje se protežu i do poziva na sud. O izazovima raseljavanja Roma u Srbiji govorili su Sara Nikolić, istraživačica Instituta za filozofiju i društvenu teoriju, Maja Marković i Anja Stefanović iz NVO ADRA i Marko Tošić iz NVO CIM. Oni su problematizovali pitanje rase i sistemskog rasizma kao i nepostojanja doma, života u podstandardnim naseljima i beskućništva, te njihovog uticaja na marginalizaciju i isključivanje Roma. O iskustvima, ranjivostima, ali i otporu dece, a naročito nepraćene i razdvojene dece, prezentovali su Natalija Perišić, redovna profesorica i Violeta Marković, docentkinja Fakulteta političkih nauka i Filip Micić iz NVO Trag fondacija. Izazovi sa kojima se suočavaju žene migrantkinje bili su u fokusu izlaganja Lidije Đorđević iz NVO Atina i Grupe za zastupanje migrantkinja sa iskustvom rodno zasnovanog nasilja. U diskusiji o etici angažovanog istraživanja učestvovali su Teodora Jovanović i Ivan Đorđević, istraživači Instituta za etnografiju Srpske akademije nauka i umetnosti i Džemile Gizem Dincer, saradnica Centra za prisilno raseljavanje.
Ovogodišnjem Programu pridružili su se i studenti Fakulteta političkih nauka u blokadi, koji su predstavili načine svog angažovanja i aktivizma u periodu od prethodnih šest meseci u društvu.
Polaznici Programa su tokom jedne nedelje učestvovali i u aktivnostima nevladinih organizacija KlikAktiv, ADRA, ATINA, Collective Aid i CIM.
